แม่เมาะ....วิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปเพราะ 'ถ่านหิน' ผ่านมุมมองของผม
สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านทุกท่าน ไม่นานมานี้ได้เกิดประเด็นเล็กๆขึ้น เกี่ยวกับเรื่องราวของโรงไฟฟ้าถ่านหินแห่งใหญ่ของประเทศไทย ที่ตั้งอยู่ที่แม่เมาะ แน่นอนครับประเด็นส่วนใหญ่เกี่ยวกับผลกระทบทางด้านมลพิษที่ส่งผลให้กับชาวบ้านรอบๆได้รับความเดือดร้อน เรื่องนี้มีอยู่หลายประเด็นครับ แล้วมันก็ได้เกิดขึ้นมานานมากแล้ว จนผู้เสียหายบางรายก็ได้ทำการฟ้องร้องกันยืดยาว จนบางรายก็เสียชีวิตไปก่อนศาลจะตัดสินให้ชนะคดี และบางรายก็ยังคงใช้ชีวิตทนอยู่กับปัญหาเหล่านี้....
วันนี้ผมขอพูดถึงเรื่องนี้ก็แล้วกันครับ เนื่องจากได้มีโอกาสเข้าไปสัมผัสถึงปัญหาจริงๆของชาวบ้านรอบๆ โรงไฟฟ้า ผมเพียงแค่ไปถ่ายภาพสารคดีเกี่ยวกับปัญหาทางมลพิษเท่านั้น แต่ก็ได้เข้าไปพูดคุยกับชาวบ้านหลายๆท่าน ถ้าเราพูดถึงโรงไฟฟ้า ผมคิดว่ามันก็น่าจะเกิดผลกระทบกันทั้งนั้น ถึงแม้จะตั้งทีมตรวจสอบสภาพแวดล้อมหรือรับมือดีแค่ไหน แต่วิถีชีวิตมันได้เปลี่ยนไปแล้ว ทุกวันนี้ โรงไฟฟ้าถ่านหิน ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันตลอดเวลา ว่ามีผลกระทบอะไรบ้าง มากน้อยแค่ไหน? รุนแรงแค่ไหน? แต่ผมว่านั่นไม่สำคัญแล้วหล่ะ โรงไฟฟ้าสร้างไปแล้ว เกิดปัญหาขึ้นแล้ว
ผมได้รับข้อมูลคร่าวๆก่อนจะศึกษาเรื่องนี้ว่า ปัญหาระหว่างชาวบ้านกับโรงไฟฟ้าเกิดขึ้นหนักในช่วงปี 37 38 แรกๆที่ตั้งโรงงานแล้ว
ผมได้ทำการปรึกษาบุคคลที่เคยไปอาศัยอยู่ที่นั่น และสอบถามถึงเรื่องการเข้าถึงข้อมูล โดยหารายชื่อผู้ป่วยจากกลุ่ม กลุ่มนึงคือเครือข่ายผู้ป่วยแม่เมาะ และเดินทางไปเก็บข้อมูล มีท่านนึงในพันทิพส่งข้อความมาคุยกับผมแบบส่วนตัวว่า ถ้าหากไปต้องระมัดระวังนิดนึง ถ้าผมทำตัวเด่นเกินไปจะไม่ดีเท่าไหร่ ผมเลยค่อยๆเนียนไป ผมใช้วิธีเดินดูตามหมู่บ้าน (ประหนึ่งว่ามาเที่ยว)
หมู่บ้านแรกที่ผมได้ลองเดินไปสำรวจ คือหมู่บ้านห้วยคิง เป็นหมู่บ้านนึงที่เคยได้รับความเดือดร้อน และอยู่ด้านนอกซึ่งเราจะเห็นเป็นหมู่บ้านแรกก่อนเข้าไปที่ตัวโรงไฟฟ้า
ช่วงที่ผมไปนั้นเป็นฤดูฝน คนแถวนั้นบอกว่ามันไม่ค่อยมีปัญหาอะไรแล้ว แต่ถ้าหน้าหนาวอาจจะมีบ้าง ผมพบคุณลุงคนนีงนั่งเล่นกับหลานใต้ต้นไม้ มีชิงช้า ภาพนั้นดูอบอุ่นมาก ไม่เห็นที่นี่จะมีปัญหาอะไรกันเลย ทุกคนอยู่กันปกติมาก ผมเข้าไปถามเล่นๆ ลุงก็ได้บอกว่า
ผมก็ยังไม่ปักใจเชื่อหรอกครับ ทำไมคนที่หมู่บ้านห้วยคิง ถึงดูไม่ได้มีปัญหาอะไรกับโรงไฟฟ้าเลย ผมเลยได้ทำการสอบถามไปยัง เครือข่ายผู้ป่วยแม่เมาะ เขาก็ได้บอกว่าข้อมูลจริงๆจากหมู่บ้านห้วยคิง อาจจะไม่ตรง ด้วยเหตุผลอะไรผมขอไม่พูดดีกว่าครับ
ผมได้ลองเดินทางไปยังหมู่บ้านอื่นๆ ที่อยู่เข้าไปหลังโรงไฟฟ้า ระยะทางราวๆ 30-40 กิโล ผมได้เจอกับผู้ป่วยจริงๆ นี่คือสมุดบันทึกสุขภาพของผู้ป่วย
ในบ้านเกือบทุกหลังจะมีถังออกซิเจนตั้งอยู่ เขาบอกว่าเอาไว้ช่วยเวลาหน้าหนาว อากาศจะหายใจลำบากมาก แล้วควันพิษหรือ ควันที่ออกมาจากโรงไฟฟ้าจะปกคลุมไปทั่วหมู่บ้าน ไม่ใช่เพียงแค่พี่คนนี้ที่ผมเข้าไปเยี่ยม แต่พ่อแม่เขาก็เป็นเหมือนกันครับ บางคนอาจจะมีร่างกายที่อ่อนแออยู่แล้ว แต่พอมาเจอกับสภาพแวดล้อมแบบนี้ ร่างกายก็เลยไปกันใหญ่เลย แต่จะยังไงก็แล้วแต่หมู่บ้านนี้มีผู้ป่วยเยอะมากครับ และอีกหลายๆหมู่บ้านก็เป็นแบบนี้เช่นกัน
มีหนังสือเล่มนึงก็ได้พูดเกี่ยวกับโรงไฟฟ้าถ่านหินแห่งนี้ไว้มาก และหลายๆสื่อ รวมถึงภาพสารคดีเยอะแยะมากมาย แต่กลับไม่ได้รับความสนใจจากประชาชนข้างนอกนั่นเท่าไหร่
และในหนังสือก็ยังพูดถึง โรงเรียนบ้านห้วยคิง ที่ร้างและปิดไป เพราะมาจากสาเหตุหนึ่งคือเรื่องปัญหามลพิษ แต่ชาวบ้านแถวนั้นก็ยังได้บอกกับผมว่า เป็นเพราะครูที่นี่น้อย จึงจำเป็นต้องยุบ
ทั้งหมดคือเรื่องราวเล็กๆที่ผมได้เข้าไปสัมผัส เมื่อวัยเด็ก ผมมักเห็นโฆษณาโรงไฟฟ้าถ่านหิน ว่าที่นี่ปลอดภัย สะอาด ภาพในโฆษณาธรรมชาติรอบๆดูสวยงามมากครับ
และพ่อผมก็มักพูดว่า 'มันไม่ได้เป็นแบบในโฆษณาหรอก' วันนี้ผมได้พิสูจแล้วว่ามันน่าเสียดายครับ หากที่นี่มีเพียงแม่เมาะ กับวิถีชีวิตชาวบ้าน มันจะเป็นอำเภอนึงที่ผมคิดว่าน่าเที่ยวมากครับ
ทั้งหมดทั้งมวลไม่ได้มีเจตนาที่จะกล่าวหาว่าร้าย ทาง รฟผ หรือ ผู้ป่วยหรือชาวบ้านทุกท่าน เพียงอยากเขียนเรื่องเหล่านี้เอาไว้ให้หลายๆท่านรับรู้ และเข้าใจในสถานการณ์ปัจจุบันครับ
วันนี้ผมขอพูดถึงเรื่องนี้ก็แล้วกันครับ เนื่องจากได้มีโอกาสเข้าไปสัมผัสถึงปัญหาจริงๆของชาวบ้านรอบๆ โรงไฟฟ้า ผมเพียงแค่ไปถ่ายภาพสารคดีเกี่ยวกับปัญหาทางมลพิษเท่านั้น แต่ก็ได้เข้าไปพูดคุยกับชาวบ้านหลายๆท่าน ถ้าเราพูดถึงโรงไฟฟ้า ผมคิดว่ามันก็น่าจะเกิดผลกระทบกันทั้งนั้น ถึงแม้จะตั้งทีมตรวจสอบสภาพแวดล้อมหรือรับมือดีแค่ไหน แต่วิถีชีวิตมันได้เปลี่ยนไปแล้ว ทุกวันนี้ โรงไฟฟ้าถ่านหิน ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันตลอดเวลา ว่ามีผลกระทบอะไรบ้าง มากน้อยแค่ไหน? รุนแรงแค่ไหน? แต่ผมว่านั่นไม่สำคัญแล้วหล่ะ โรงไฟฟ้าสร้างไปแล้ว เกิดปัญหาขึ้นแล้ว
(โรงไฟฟ้าแม่เมาะ ปี 2557 ถ่ายโดย Paramet Klinpayom)
ผมได้รับข้อมูลคร่าวๆก่อนจะศึกษาเรื่องนี้ว่า ปัญหาระหว่างชาวบ้านกับโรงไฟฟ้าเกิดขึ้นหนักในช่วงปี 37 38 แรกๆที่ตั้งโรงงานแล้ว
ผมได้ทำการปรึกษาบุคคลที่เคยไปอาศัยอยู่ที่นั่น และสอบถามถึงเรื่องการเข้าถึงข้อมูล โดยหารายชื่อผู้ป่วยจากกลุ่ม กลุ่มนึงคือเครือข่ายผู้ป่วยแม่เมาะ และเดินทางไปเก็บข้อมูล มีท่านนึงในพันทิพส่งข้อความมาคุยกับผมแบบส่วนตัวว่า ถ้าหากไปต้องระมัดระวังนิดนึง ถ้าผมทำตัวเด่นเกินไปจะไม่ดีเท่าไหร่ ผมเลยค่อยๆเนียนไป ผมใช้วิธีเดินดูตามหมู่บ้าน (ประหนึ่งว่ามาเที่ยว)
หมู่บ้านแรกที่ผมได้ลองเดินไปสำรวจ คือหมู่บ้านห้วยคิง เป็นหมู่บ้านนึงที่เคยได้รับความเดือดร้อน และอยู่ด้านนอกซึ่งเราจะเห็นเป็นหมู่บ้านแรกก่อนเข้าไปที่ตัวโรงไฟฟ้า
ช่วงที่ผมไปนั้นเป็นฤดูฝน คนแถวนั้นบอกว่ามันไม่ค่อยมีปัญหาอะไรแล้ว แต่ถ้าหน้าหนาวอาจจะมีบ้าง ผมพบคุณลุงคนนีงนั่งเล่นกับหลานใต้ต้นไม้ มีชิงช้า ภาพนั้นดูอบอุ่นมาก ไม่เห็นที่นี่จะมีปัญหาอะไรกันเลย ทุกคนอยู่กันปกติมาก ผมเข้าไปถามเล่นๆ ลุงก็ได้บอกว่า
ปัญหาอะไรนั่นมันไม่มีอะไรมากมาย เมื่อก่อนแรกๆอาจจะมีปัญหา แต่ตอนนี้ปกติแล้ว คนส่วนใหญ่ที่ป่วย คงจะป่วยด้วยโรคตัวเอง แล้วดันไปโทษโรงไฟฟ้าซะหมดคุณลุงได้แสดงความคิดเห็นกับผมแบบนี้ ก็ทำให้ผมตกใจว่า เอ๊ะ แล้วที่เป็นข่าวที่เราได้เห็นนั่นล่ะ?
ผมก็ยังไม่ปักใจเชื่อหรอกครับ ทำไมคนที่หมู่บ้านห้วยคิง ถึงดูไม่ได้มีปัญหาอะไรกับโรงไฟฟ้าเลย ผมเลยได้ทำการสอบถามไปยัง เครือข่ายผู้ป่วยแม่เมาะ เขาก็ได้บอกว่าข้อมูลจริงๆจากหมู่บ้านห้วยคิง อาจจะไม่ตรง ด้วยเหตุผลอะไรผมขอไม่พูดดีกว่าครับ
ผมได้ลองเดินทางไปยังหมู่บ้านอื่นๆ ที่อยู่เข้าไปหลังโรงไฟฟ้า ระยะทางราวๆ 30-40 กิโล ผมได้เจอกับผู้ป่วยจริงๆ นี่คือสมุดบันทึกสุขภาพของผู้ป่วย
โดยในนั้นคือใบบันทึกผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โดยบุหรี่ก็ไม่เคยสูบ
และเจ้าของสมุดเล่มนี้ มีร่างกายที่ดูบอบบางมากครับ เป็นผู้หญิง โดยผมคิดว่านี่คือหลักฐานของการได้รับผลกระทบจริงๆแล้ว คือผมได้เห็นด้วยตาตัวเองสักที
ในบ้านเกือบทุกหลังจะมีถังออกซิเจนตั้งอยู่ เขาบอกว่าเอาไว้ช่วยเวลาหน้าหนาว อากาศจะหายใจลำบากมาก แล้วควันพิษหรือ ควันที่ออกมาจากโรงไฟฟ้าจะปกคลุมไปทั่วหมู่บ้าน ไม่ใช่เพียงแค่พี่คนนี้ที่ผมเข้าไปเยี่ยม แต่พ่อแม่เขาก็เป็นเหมือนกันครับ บางคนอาจจะมีร่างกายที่อ่อนแออยู่แล้ว แต่พอมาเจอกับสภาพแวดล้อมแบบนี้ ร่างกายก็เลยไปกันใหญ่เลย แต่จะยังไงก็แล้วแต่หมู่บ้านนี้มีผู้ป่วยเยอะมากครับ และอีกหลายๆหมู่บ้านก็เป็นแบบนี้เช่นกัน
มีหนังสือเล่มนึงก็ได้พูดเกี่ยวกับโรงไฟฟ้าถ่านหินแห่งนี้ไว้มาก และหลายๆสื่อ รวมถึงภาพสารคดีเยอะแยะมากมาย แต่กลับไม่ได้รับความสนใจจากประชาชนข้างนอกนั่นเท่าไหร่
และในหนังสือก็ยังพูดถึง โรงเรียนบ้านห้วยคิง ที่ร้างและปิดไป เพราะมาจากสาเหตุหนึ่งคือเรื่องปัญหามลพิษ แต่ชาวบ้านแถวนั้นก็ยังได้บอกกับผมว่า เป็นเพราะครูที่นี่น้อย จึงจำเป็นต้องยุบ
ทั้งหมดคือเรื่องราวเล็กๆที่ผมได้เข้าไปสัมผัส เมื่อวัยเด็ก ผมมักเห็นโฆษณาโรงไฟฟ้าถ่านหิน ว่าที่นี่ปลอดภัย สะอาด ภาพในโฆษณาธรรมชาติรอบๆดูสวยงามมากครับ
และพ่อผมก็มักพูดว่า 'มันไม่ได้เป็นแบบในโฆษณาหรอก' วันนี้ผมได้พิสูจแล้วว่ามันน่าเสียดายครับ หากที่นี่มีเพียงแม่เมาะ กับวิถีชีวิตชาวบ้าน มันจะเป็นอำเภอนึงที่ผมคิดว่าน่าเที่ยวมากครับ
ทั้งหมดทั้งมวลไม่ได้มีเจตนาที่จะกล่าวหาว่าร้าย ทาง รฟผ หรือ ผู้ป่วยหรือชาวบ้านทุกท่าน เพียงอยากเขียนเรื่องเหล่านี้เอาไว้ให้หลายๆท่านรับรู้ และเข้าใจในสถานการณ์ปัจจุบันครับ
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น